21. Hukuk Dairesi

Özet: Olayda, dava harici usta başının kusurundan da davalı işverenin sorumlu olduğu ve davacının ise kusursuz olduğu gözetilerek %100 kusur üzerinden davalının sorumluluğunun tespiti gerekirken; dava harici usta başına yüklenen %10 oranındaki kusurun hesap harici bırakılarak, sadece davalı işverene yüklenen %90 oranındaki kusur üzerinden yapılan hesabın hükme esas alınması hatalı olmuştur.Bu açıklamalar doğrultusunda %100 kusur üzerinden davalının sorumlu olduğu yeni bir hesap raporu almak ve fakat alınacak bu raporda hükme esas teşkil eden hesap raporundaki doneleri dikkate almak ve taraflar lehine oluşan usulü kazanılmış haklara riayet edilerek rapor neticesine göre bir karar vermekten ibarettir. Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

Özet: Kısa kararın davacı ve davalı vekillerine tefhim edildiği, gerekçeli kararın 19.01.2017 tarihinde davacı vekiline tebliğ edildiği, davacı vekilinin 29.12.2016'da harçlandırmak sureti ile istinaf yoluna başvurduğu, 30.01.2017 tarihinde ise gerekçeli istinaf dilekçesini ibraz ettiği, evrak üzerinde aynı tarihli havale işleminin olduğu ve UYAP sisteminde istinaf başvuru dilekçesinin aynı tarihte kaydının yapıldığı anlaşıldığından, istinaf başvuru dilekçesinin 29.12.2016 tarihli olduğu gözetildiğinde Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun süresinde olmadığından usulden reddine karar verilmesi hatalı olmuştur. Davacı vekilinin istinaf başvurusuna karşı Bölge Adliye Mahkemesince istinaf incelemesi yapılması gerekirken başvurunun süresinde olmadığından usulden reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Özet: Davacı anne ve babaya "her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartını" taşımadığı gerekçesi ile Sosyal Güvenlik Kurumunca ölüm geliri bağlanmadığı açıktır. Borçlar Kanununun 50. maddesi hükmüne göre; ölen sigortalının gelirinden sürekli destekte bulunduğu ileri sürülüp, 55. maddesine göre maddi delillerle hesaplanabilir sürekli ve düzenli fiili bir desteğin varlığı da kanıtlanmamıştır. Bu durumda; Mahkemece, farazi desteğin karine olduğu kabul edilerek, Türk Borçlar Kanununun 50. ve 51. maddeleri uyarınca, somut olayın özelliğine göre davacı ana ve babanın birbirlerine desteği ile varsa diğer çocuklarından alabilecekleri destek de dikkate alınarak hakkaniyete uygun makul bir maddi tazminata hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurması isabetsizdir.

Özet: Hakimin takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları tarafların sosyal ve ekonomik durumları paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu olayın ağırlığı davacının sürekli iş göremezlik oranı, işçinin yaşı, olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, hükmedilecek tutarın manevi tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda olması gerektiği de söz götürmez. Bu açıklamalar doğrultusunda davacı kazalının lehine takdir edilen 15.000 TL manevi tazminatın az olduğu açıktır.

Özet: Sigortalıya yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için 15 yıl sigortalılık, 3600 gün prim ödeme ve Kanunda öngörülen yaşın tamamlanması gerekir. Dava konusu olayda; 09.12.1957 doğumlu olan davacı, 10.12.1975 sigorta başlangıç tarihine göre 15 yıl sigortalılık süresini doldurduğu, 3600 gün prim ödeme şartını ise Mayıs 2015 tarihinde yerine getirmiştir. Buna göre 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin C fıkrasının B alt bendi uyarınca 60 yaşını tamamlamak şartıyla (09.12.2017 tarihinde) davacıya yaşlılık aylığı bağlanır. O halde, davacının yaşlılık aylığının şartları oluşmadığından, davacının yaşlılık aylığı ile ilgili talebinin reddine karar vermek gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalı olmuştur.

Özet: İİK'nun 257/1 maddesinde rehinle temin edilmemiş ve vadesi gelmiş bir para borcu nedeniyle ihtiyati haciz istenebileceği açıklanmış iken, 2. bentte vadesi gelmemiş borçtan dolayı hangi hallerde ihtiyati haciz istenebileceği açıklanmıştır. Somut olayda haksız bir fiile dayalı olarak bir zararın meydana geldiği açık olup, yalnızca olayın iş kazası olup olmadığı, failin kim olduğu ve kusur durumu çekişmelidir. Haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında tazmin yükümlülüğü olay tarihi itibariyle muaccel hale gelir. Bu durumda geçici hukuki koruma yollarından biri olan ihtiyati haciz davacının isteği ile ilgili niteleme ve hukuki tavsifte yanılgıya düşülerek ihtiyati tedbir koşullarının tartışılması ve ihtiyati haciz talebiyle ilgili olarak olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekirken; ihtiyati tedbir talebinin reddedilmesi usul ve yasaya aykırı olup doğru görülmemiştir.

Özet: Dava, haksız fiil nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkin olup, mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Dava dilekçesi ve davacılar tarafından sunulan ıslah dilekçesinin davalı şirkete tebliği ile davalının hukuki dinlenilme hakkının kullanılmasına imkan verilmesi gerekirken bu yön gözetilmeden karar verilmesi  bozmayı gerekmiştir.

Özet: Asıl ve birleşen davalar, Kurum tarafından gönderilen ödeme emirlerinin iptali istemine ilişkin olup, Mahkemece, asıl ve birleşen davaların kabulüne karar verilmiştir. Davalı Kurum oda yönetim kurulunda görev alan kişilere dönem borçlarından dolayı ödeme emirleri göndermiş ise de davacılar arasında mecburi dava arkadaşlığı bulunmadığından davacılar yönünden davanın tefrik edilmesi yargılamanın sağlıklı yürütülmesi için gereklidir. Ayrı ayrı açılıp görülmeleri gerekli bu tür davaların birleştirme kararı verilerek birlikte görülmeleri bozmayı gerektirmiştir.

Özet: Dairemizin ve giderek Yargıtay'ın yerleşmiş görüşleri, Kurumca bağlanan gelirlerin peşin sermaye değerinin ve geçici işgöremezlik ödeneklerinin hesaplanan zarardan indirilmesi, Kurumun rücu hakkının korunması ve mükerrer ödemeyi önleme ilkesine dayandığından, kamu düzenine ilişkin olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda, davacı eş yararına bağlanan ilk peşin sermaye değerli gelirin davalı kusuru dahilinde maddi zarardan indirilmesi neticesinde bakiye maddi zararın kalmadığı gözetilerek maddi tazminat talebinin tümüyle reddi yerine kabulü usule ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

Özet: Normlar hiyerarşisinde üst kademede yer alan yasal kurallara aykırı düzenleyici tasarrufların idare tarafından yürürlüğe konulması durumunda idari tasarruf yerine yasal düzenlemenin uygulanması gerektiği şüphesizdir. 5510 sayılı yasanın 21. maddesinde, gelir bağlanan sigortalının yaşı nedeniyle ilgililer aleyhine rücu davası açılamayacağını öngören ayrık bir düzenleme bulunmadığından, Kurum'un 2011/58 sayılı genelgesine dayanıp rücu davası açmayacak olması alacağın rücu edilebilir bir alacak olduğu sonucunu değiştirmeyecektir. Sonuç olarak, Borçlar Kanunun 55. maddesi gereğince rücu edilmesi mümkün olan peşin değerli gelirin tazminat alacağından tenzili kanunun emredici hükmü gereğidir. Yerel mahkemece, SGK’nın tek taraflı takdir hakkı ile sigortalıya bağladığı peşin değerli gelir nedeniyle sorumlulara rücu etmeyecek olmasının, emredici hükümlere aykırı olacak ve davacının aynı zarar verici olay nedeniyle mükerrer yararlanması sonucunu doğuracak şekilde yorumlanması doğru olmamıştır. 

Özet: İş kazası sonucu sürekli iş göremezlik nedeniyle uğranılan zararın giderilmesi amacıyla açılan maddi ve manevi tazminat davalarında; zamanaşımı süresi gerek olay tarihinde yürürlükte bulunan Borçlar Kanunu ve gerekse yürürlükteki 6098 sayılı yasa gereğince haksız fiilin meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıldır. Dava konusu olayda, davacı bakımından değişen ve gelişen bir durumun söz konusu olmadığı dikkate alındığında, olayla birlikte zararın öğrenildiği ve zamanaşımının başlangıç tarihinin olay tarihi olduğu yönündeki mahkeme kabulü isabetlidir. Buna karşılık, asıl dava dosyası açısından kısmi davanın ancak dava konusu edilen miktar açısından zamanaşımını kestiği gözden kaçırılarak yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur. Yapılacak iş, davacı tarafın ıslah isteminin zamanaşımı nedeniyle reddine karar vermekten ibarettir. 

Özet: Dava, davacının boşandığı eski eşiyle birlikte yaşamaya devam etmesi ve muvazaalı boşanmış olması sebebiyle babasından almakta olduğu yetim aylığının durdurulması ve yersiz ödeme gerekçesiyle adına borç çıkarılmasına dair kurum işleminin iptali istemine ilişkindir. Her ne kadar davanın kabulüne karar verilmişse de; tanık beyanları doğrultusunda da, davacı ve eski eşinin, boşanma sonrasında birlikte yaşamaya devam ettikleri sabit olup 5510 sayılı yasanın 59/2. maddesi gereğince Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları tarafından düzenlenen tutanak içeriğinin de aksi ispat edilemediğinden, davanın reddine karar verilmesi gerekirken davanın kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.

Özet: 5510 sayılı Kanun'un 60/1-g bendi ile artık herkesin genel sağlık sigortası kapsamına alındığı ve her durumda sağlık hizmeti alabileceği kanısı hatalıdır. Koşulları taşımayan kişi sağlık hizmeti alamaz. Koşulları Kurum sağlayabilirdi mantığıyla Kurum’un yersiz tedavi giderlerini tahsil imkanının engellenmesi hem sosyal güvenlik sistemini aksatacak bir durum olup hem de yasa koyucunun amacını aşar mahiyettedir. O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Bölge adliye Mahkemesi kararı bozulmalıdır. 

Özet: Yetkisizlik kararı üzerine, dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesine ilişkin davacı vekilince verilen dilekçenin süresinde verilip verilmediği hususu araştırılarak, dilekçenin süresinde verilmemiş olduğu kanaatine erişilmesi halinde dosyanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken bu hususda değerlendirme yapılmaksızın karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O halde, davalı ... Organizasyon Gıda Turizm Temizlik Hizmetleri Ve Malz. Nakliye Ticaret Ltd Şti vekilinin bu aşamada temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin kamu düzeni doğrultusunda yapılan inceleme doğrultusunda Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.

Özet: Uyuşmazlık; davacılar murisinin iş kazası sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödenmesi istemine ilişkindir. Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları tarafların sosyal ve ekonomik durumları paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu olayın ağırlığı olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, bunun yanında olayın işverenin sağlığı ve güvenliği önlemlerini yeterince alınmamasından kaynaklandığı da gözetilerek gelişen hukuktaki yaklaşıma da uygun olarak tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır. Bu ilkeler gözetildiğinde, davacıların her biri lehine takdir edilen manevi tazminatların ayrı ayrı az olduğu açıktır. Mahkemece yukarıda açıklanan maddi ve hukuksal olgular dikkate alınmadan, yazılı şekilde hüküm kurması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

Özet: Görülmekte olan davalarda ayrıca bir başvuru şartı aranmaksızın, dava öncesi yapılan idari başvuru tarihinden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte hesaplanacak tutar ...... fıkra hükümlerine göre mahsup veya iade edilir. Mahkemelerce, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış davalarda davanın konusuz kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir. Yargılama giderleri idare üzerinde bırakılır ve vekâlet ücretinin dörtte birine hükmedilir. Ayrıca, ilk derece mahkemelerince verilen kararlar hakkında Sosyal Güvenlik Kurumunca kanun yollarına başvurulmaz ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan kanun yolu başvurularından vazgeçilmiş sayılır." şeklinde düzenleme getirilmiştir. Yapılacak iş, Kurumdan davacının yukarıda açıklanan ve karar tarihinden sonra yürürlüğe giren Ek madde 17 hükmüne göre başvurusu bulunup bulunmadığı sorularak anılan yasa maddesi kapsamına göre değerlendirme yapılarak sonucuna göre karar vermekten ibarettir. O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Özet: Yapılacak iş, İlk derece Mahkemesince Kurum'dan davacının karar tarihinden sonra yürürlüğe giren Ek madde 17 hükmüne göre başvurusu bulunup bulunmadığı sorularak anılan yasa maddesi kapsamına göre değerlendirme yapılarak sonucuna göre karar vermekten ibarettir. O halde, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesinin kararının ortadan kaldırılması gerekmiştir.

Özet: Hizmet akdinin oluşabilmesi için işyerinin varlığı öncelikli koşul olduğundan yapılacak iş; davalı işyerinin vergi kaydının başladığı tarih olan (13.06.2008 ) tarihinden öncesinde de işyerinin tescilli olup olmadığını Kurum'dan sormak, işyerinin faal ve kapsama alınabilecek nitelikte olup olmadığını davalı işyerine ait elektrik, su abonelikleri, kira sözleşmesi ile araştırmak, Belediye, zabıta aracılığıyla davalı işyerinin hangi tarihlerde faal olduğunu belirlemek, tespiti istenen dönem içerisinde davacının davalı işyerinde geçen çalışmalarının tespitine yönelik olarak ihtilaf konusu dönem bordrolarında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, bordrolu tanıklara ulaşılamazsa ya da beyanları ile yetinilmemesi halinde ve davalı işyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten önce de faal olduğunun belirlenmesi halinde bu süreler yönünden de geçerli olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle yapılacak araştırma neticesi davalı işyerine komşu işyerleri belirlenerek bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, Kurum'a bildirimi yapılan hizmet süreleri açısından davacı istemi hakkında hukuki yarar yokluğu da gözetilerek çıkacak sonuca göre Mahkemece bir karar vermekten ibarettir.

Özet: Uyuşmazlık; davacılar murisinin iş kazası sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi istemine ilişkindir. Aslolan insan yaşamıdır ve bu yaşamın yitirilmesinin yakınlarında açtığı derin ızdırabı hiçbir değerin telafi etmesi olanaklı değildir. Burada amaçlanan sadece bir nebze olsun rahatlama duygusu vermek; öte yandan da zarar veren yanı da dikkat ve özen göstermek konusunda etkileyecek bir yaptırımla, caydırıcı olabilmektir. (HGK 23.6.2004, 13/291-370) ... ili ... ilçesinde bulunan ... yeraltı maden ocağında 13/05/2014 tarihinde meydana gelen yargılamaya konu iş kazasının 301 kişinin ölümüne ve 486 kişinin yaralanmasına yol açtığı, son yüz yılın en büyük iş kazalarından birisi olan bu iş kazasının yalnızca iş kazasına uğrayanlarda veya kazalıların yakınlarında değil, toplumun genelinde derin bir üzüntü meydana getirdiği, bu kapsamda ... maden kazası gibi toplumu derinden etkileyen facialarda hüküm altına alınan manevi tazminat tutarları değerlendirilirken manevi tazminatın caydırıcılık unsurunun öne çıkması gerektiği kabul edilmelidir. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle ölenin olayda hiç kusurunun bulunmadığının anlaşılıp kaza olayının meydana gelmesinde kusuru bulunanlar arasındaki kusur dağılımının kendi aralarında görülmesi muhtemel rücu davasında yeniden değerlendirilmesinin mümkün bulunmasına göre davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.

Özet: İlgili yasal mevzuat dikkate alınmadan, SGK Emeklilik İşlemleri Genel Müdürlüğü 02.09.2017 gün ve 333-03003-E-5040387 tarihli "Genel Yazı" gereğince işlem yapılıp yapılmadığı araştırılmadan karar verilmesi hatalıdır. İlk Derece Mahkemesince yapılacak iş, davalı Kurum'a yazı yazılarak; SGK Emeklilik İşlemleri Genel Müdürlüğü 02.09.2017 gün ve 333-03003-E-5040387 tarihle "Genel Yazı" gereğince davalı Kurum tarafından davacı kız çocuğu hakkında işlem yapılıp yapılmadığını sormak, işlem sonucuna göre davanın konusuz kalıp kalmadığını değerlendirerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir. Davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Bölge Adliye Mahkemesince yeniden verilen “davanın reddi” kararı bozulmalıdır.